Voor veel mensen is onduidelijk wat hun rechten als reiziger zijn en hoe ze eventueel kunnen klagen over de wijze waarop ze behandeld zijn. Om iets aan deze situatie te verbeteren werken Surinaamse en Antilliaanse belangenorganisaties, antidiscriminatie organisaties en advocaten samen met als doel de reiziger te informeren en waar nodig te ondersteunen.
Rechten bij 100% controle op Schiphol
Sinds 2002 worden op Schiphol bij de vluchten uit Venezuela, Curaçao en Aruba 100% controles uitgevoerd. Bij de vluchten uit Suriname is dat vanaf 2004. 100% controles houden in dat iedereen die zich op deze vlucht bevindt gecontroleerd wordt. Deze controle kan gaan van een simpele bagage controle tot en met de zeer ingrijpende lijfsvisitatie (schouwen in lichaamsholtes). Er wordt weinig informatie verstrekt aan de reizigers op deze vluchten over de controles en wat de gevolgen daarvan kunnen zijn.
De controlemaatregel houdt in beginsel in dat de passagiers van de betrokken vluchten naar een afgescheiden gedeelte van de bagagehal op Schiphol geleid worden en dat daar alle door hen meegevoerde goederen door de douane onderzocht worden. Bij de gehele procedure geldt als uitgangspunt dat er op basis van risicoprofielen en aan de hand van objectieve criteria een selectie gemaakt wordt van passagiers wier bagage volledig gecontroleerd zal worden. Indien het risicoprofiel daarvoor indicaties geeft wordt een passagier tevens aan lijfsvisitatie onderworpen. Lijfsvisitatie wil in dit verband zeggen dat de persoon wordt onderzocht aan de kleding en aan het lichaam. De bevoegdheid om passagiers aan de kleding en het lichaam te onderzoeken is gegeven in art. 17 van de Douanewet.
Voor veel mensen is onduidelijk wat hun rechten als reiziger zijn en hoe ze eventueel kunt klagen over de wijze waarop ze behandeld zijn. Om iets aan deze situatie te verbeteren is er een samenwerkingsverband ontstaan tussen Surinaamse, Antilliaanse belangenorganisaties, antidiscriminatie organisaties en advocaten met als doel de reiziger te informeren en waar nodig te ondersteunen.
Wat kan een reiziger verwachten bij een controle?
• Controle door douane met honden voor een ‘geurcontrole’ naar drugs.
• Paspoortcontroles en controlevragen.
• Globale fouillering ( vaak meerdere) en scan van de handbagage.
• Er wordt door de Douane op grond van criteria bepaald of u onder het ‘profiel van een smokkelaar’ valt.
• Vervolgens wordt men naar een aparte ruimte gebracht. Het is mogelijk dat u overgedragen wordt aan de Koninklijke marechaussee maar dat kan ook in een latere fase. Het schouwen aan/in het lichaam gebeurt vaak in deze fase*.
• Als u na controle niet verdacht wordt kunt u uw reis hervatten anders wordt u overgebracht naar een cellencomplex in Schiphol Oost.
• Daar wordt door de hulpofficier gevraagd of u wilt tekenen voor een scan. Bij weigering om te scannen wordt u vastgehouden tot u driemaal schoon heeft gepoept. Dit kan dagen duren.
• Na de scan moet men wachten op de uitslag. Als blijkt dat er niks aangetroffen is wordt u uiteindelijk vaak na lang wachten gedropt bij Plaza Schiphol.
• Zwarte lijst: Vanaf het moment dat u verdacht wordt, komt u op een zwarte lijst te staan. Dit heeft als gevolg dat u niet wordt toegelaten op de vluchten naar de risicolanden. Vanaf het moment dat u niet meer verdacht bent moet ook uw naam van de lijst geschrapt worden.
*In januari 2006 is de Nationale ombudsman begonnen met een onderzoek naar de 100% controles. Naar aanleiding van dit onderzoek is de overheid gestaakt met het schouwen in het lichaam. Dit omdat ook door de ombudsman is geconcludeerd dat controle aan het lichaam op grond van artikel 17 van de Douanewet niet gebruikt kan worden voor het schouwen van holtes in het lichaam. De Douanewet geeft in de optiek van de ombudsman slechts bevoegdheid tot globale controles aan het lichaam. Ondanks dat visitaties in/aan het lichaam gestaakt zijn kunnen de controles toch nog erg ingrijpend zijn.
Klagen
Er is een klachtprocedure die gevolgd kan worden in het geval u vindt dat u niet correct behandeld bent. De algemene wet bestuursrecht geeft een ieder het recht te klagen over de wijze waarop een bestuursorgaan of een persoon werkzaam voor dat bestuursorgaan zich jegens hem/haar heeft gedragen. Wordt de klacht niet naar tevredenheid afgehandeld dan is er de mogelijkheid uw klacht bij de Nationale ombudsman voor te leggen. Om u te helpen kunt u op het evaluatieformulier aangeven
of u een klacht heeft en of u die zelf of door ons wilt laten indienen.
Kiest u ervoor uw klacht via ons te laten lopen dan dient u ons te machtigen via het evaluatieformulier. De klachten worden via
Bureau Discriminatiezaken Kennemerland bij het betreffende ministerie ingediend. Zaken die zich ervoor lenen worden door aangesloten advocaten onderzocht. Het is erg belangrijk zicht te krijgen in de ervaringen van reizigers en om klachten te bundelen om zodoende waar nodig te kunnen ingrijpen. Meer informatie over de klachtprocedure kunt u krijgen bij Bureau Discriminatiezaken Kennemerland, tel 023-531 58 42.