1 WAT VERANDERT ER?
Het is vanaf vandaag veel makkelijker om geslacht te laten veranderen in de geboorteakte. Eerder moest een transgender zich daarvoor nog permanent onvruchtbaar laten maken, zich zoveel mogelijk lichamelijk laten aanpassen door bijvoorbeeld borstprotheses of hormoonbehandeling én toestemming krijgen van de rechter.
Er zijn nu nog maar twee eisen: een verklaring van een deskundige arts of psycholoog die beoordeelt of je echt de blijvende wens hebt om van geslacht te veranderen. Daarnaast: een wijziging van de geboorteakte bij de burgerlijke stand van de gemeente. Het uiterlijk veranderen door bijvoorbeeld een operatie hoeft voortaan niet meer om voor de wet van geslacht te veranderen.
2 HOE MAKKELIJK IS HET STRAKS OM TUSSEN ‘MAN’ EN ‘VROUW’ TE SWITCHEN?
Vrij eenvoudig. Iedereen van zestien jaar of ouder komt in aanmerking. De ‘verklaring transgender’ moet niet moeilijk te krijgen zijn. De verwachting is dat deskundigen – bijvoorbeeld van het genderteam in het VU Medisch Centrum – niet al te moeilijk zullen doen.
Een transgender moet hen er wel in een of meerdere persoonlijke gesprekken van overtuigen dat de wens om van geslacht te veranderen blijvend is. De kosten voor een deskundigenbeoordeling zijn in het VUmc 250 euro; de administratiekosten bij de burgerlijke stand zijn 65 euro. De verklaring geeft geen recht op een medische behandeling om ook fysiek van geslacht te veranderen.
3 IS ER KRITIEK OP DE WETSWIJZIGING?
Het wetsvoorstel stamt uit 2012, en lag een tijdje stil bij de Eerste Kamer. Er was een hoop gesteggel over de leeftijdsgrens. Voorvechters van de wet – belangenverenigingen COC en het Transgender Netwerk Nederland – willen eigenlijk dat iedereen, ongeacht de leeftijd, van geslacht moet kunnen veranderen. Enkele partijen, waaronder het CDA, hadden daar grote moeite mee. Zijn kinderen niet al te jong om zo’n ingrijpende beslissing te nemen? Het compromis: vanaf 16 jaar mag je van geslacht wisselen.
4 MAAKT DIT TRANSGENDERS GELUKKIGER?
Tanja Ineke, voorzitter van COC Nederland:
“Transgenders hebben eindelijk het gevoel dat ze kunnen zijn wie ze zijn. De situatie was dat je van staatswege in je lichaam moest laten snijden om ook voor de burgerlijke stand geaccepteerd te worden. Dat dit verandert is een enorme stap in acceptatie van transgenders.”
In 2012 bracht het SCP een rapport uit waaruit bleek dat transgenders vaak ongelukkig zijn, en veel vaker zelfmoord plegen dan andere Nederlanders. Het was een van de redenen om de wetswijziging door te voeren. Naast principiële argumenten is het voor transgenders van belang dat hun leven praktisch eenvoudiger wordt. Het geslacht op de geboorteakte bepaalt namelijk het geslacht op bijvoorbeeld identiteits- en reisdocumenten of diploma’s.
Voorbeeldje uit de praktijk: een transgender zit in de trein, en laat zijn ov-chipkaart aan de conducteur zien. Die vraagt, net iets te hard, waarom er een ‘v’ op het pasje staat. „U bent toch een man?” Ga dan maar eens voor een volle coupé uitleggen dat je transgender bent. Dit soort voorbeelden zijn straks verleden tijd.
5 WAREN ER NIET LANGE WACHTLIJSTEN VOOR TRANSGENDEROPERATIES?
Dat klopt. Eind 2013 kondigde het VUmc, waar veruit de grootste genderafdeling van Nederland is, een patiëntenstop aan omdat er ruzie met de zorgverzekeraars was over de financiering van de genderzorg. Eind vorige maand werd dit conflict opgelost, waardoor patiënten weer worden toegelaten, al zijn de wachtlijsten daarmee niet direct opgelost. Overigens heeft de wetswijziging met operaties niets van doen. De wetswijziging gaat er juist over dat je geen operatie meer nodig hebt, om voor de gemeente toch van geslacht te veranderen.
6 LOOPT NEDERLAND VOOROP MET DE NIEUWE WET?
Nederland is met de nieuwe wet vrij progressief, maar voorloper op dit gebied blijft Argentinië. Daar hoeft een transgender alleen naar de burgerlijke stand te gaan om van geslacht te veranderen. In Denemarken wordt naar alle waarschijnlijkheid een wet doorgevoerd waardoor transgenders twee keer naar de burgerlijke stand moeten om te vertellen dat ze van geslacht willen veranderen. De eerste keer om het aan te geven, de tweede keer – zes maanden later – om te laten zien dat ze nog steeds van hun keuze overtuigd zijn.
bron: NRC