Voorstellen van vijf partijen zijn ‘in strijd met rechtsstaat’
Programma’s van PVV, VVD, CDA, SGP en VNL zijn het schadelijkst voor rechtsstaat met name inzake islam, migratie en terrorisme. Vijf politieke partijen doen in hun verkiezingsprogramma’s voorstellen die „lijnrecht ingaan tegen de Nederlandse rechtsstaat”. Dat concludeert een commissie van hoogleraren en advocaten dinsdag. Zij hebben dertien verkiezingsprogramma’s ‘doorgerekend’ op hun rechtsstatelijk gehalte. De PVV, de VVD, het CDA, de SGP en VoorNederland (VNL) komen er het slechtst vanaf.
De commissie concludeert dat de schadelijkste plannen de maatregelen rond terrorisme, jihadisme, vluchtelingen, islam en immigratie zijn. Deze uitdagingen „zetten de fundamenten van onze rechtsstaat daadwerkelijk onder druk”, schrijft de commissie in de conclusies van het onderzoek. Maar oplossingen horen niet in te gaan tegen fundamentele rechten en vrijheden van mensen, of inbreuk te maken op het recht op een behoorlijk proces. „Wie ter bescherming van onze democratische rechtsstaat bereid is om de rechtsstaat zelf te ondermijnen, vormt zelf een bedreiging voor de vrijheden die het fundament van onze samenleving vormen”, aldus de commissie.
Voor de verkiezingen van 2012 werd voor het eerst zo’n rechtsstatelijke doorrekening gemaakt. Toen hadden twee van de tien partijen schadelijke plannen in hun programma. „Dit keer is onze vangst zorgelijk veel groter”, zegt Wouter Veraart, hoogleraar rechtsfilosofie en voorzitter van de commissie. De doorrekening is een initiatief van de Nederlandse Orde van Advocaten, die heeft ook de commissie samengesteld.
De meeste politieke partijen hebben niet alleen voorstellen die afbreuk doen aan de rechtsstaat, maar hebben ook plannen om de rechtsstaat te verbeteren. De PVV en VoorNederland zijn hier de uitzondering op. Die twee partijen doen alleen voorstellen die slecht zijn voor de rechtsstaat of dat mogelijk zijn.
NRC 14/2/2017