In 2020 zijn 368 klachten binnengekomen bij Bureau Discriminatiezaken Kennemerland. Dit is een stijging van 64% ten opzichte van 2019. Met name Aziatische Nederlanders zijn de dupe en discriminatie verplaatst zich naar woonwijken.
Op 21 maart is het de internationale dag tegen racisme en discriminatie. Rond deze dag brengt Bureau Discriminatiezaken Kennemerland (BDK) cijfers over discriminatie en ongelijke behandeling naar buiten.
Corona en Black Lives Matter
Het jaar 2020 is uitzonderlijk te noemen vanwege de coronacrisis en het grote aantal Black Lives Matter-demonstraties die vanaf juni werden gehouden in steden verspreid over heel Nederland. De sterke stijging van het aantal discriminatieklachten werd deels veroorzaakt door 93 klachten die binnen kwamen over een beledigende lied over Chinezen en het coronavirus op Radio 10. Daarnaast werd het coronavirus regelmatig beledigend gebruikt in opmerkingen tegen Aziatische Nederlanders (17 klachten), bijvoorbeeld op straat.
Het verplichte gebruik van het mondkapje leidde tot klachten van mensen die dit vanwege medische gronden niet kunnen dragen en daarom de toegang tot winkels werd ontzegd. Hier is sprake van ongelijke behandeling op grond van handicap/chronische ziekte (6 klachten).
De BLM-demonstraties lijken ook te hebben bijgedragen aan de stijging van het aantal klachten op grond van afkomst/etniciteit/huidskleur. Als we de ‘corona gerelateerde klachten’ van Aziatische Nederlanders buiten beschouwing laten, is er nog steeds sprake van sterke een stijging van 86 naar 117 klachten in 2020 op grond van afkomst. Belediging of discriminatie over een donkere huidskleur werd bijna dubbel zo vaak gemeld in vergelijking met 2019. Ook kreeg het BDK ten tijde van de demonstraties veel vragen over racisme en discriminatie, en berichten van mensen die ‘iets’ wilden doen tegen discriminatie.
Meer discriminatie in de woonwijken
De meeste discriminatieklachten spelen zich in 2020 af op het terrein van:
- media en reclame (29%)
- buurt en wijk (23%)
- de arbeidsmarkt (13%)
Dat media en reclame bovenaan staan heeft te maken met de eerder genoemde klachten over het discriminerende coronalied op Radio 10. Daarnaast blijft het aantal discriminatie-klachten dat zich afspeelt in de eigen woonwijk doorgroeien. We zagen al een stijgende lijn in het aantal discriminatie-incidenten, denk aan beledigen, schelden, pesten, dat zich afspeelt tussen buren en buurtgenoten. Waarschijnlijk heeft het coronajaar dit verder versterkt omdat mensen veel thuis waren en dit wellicht heeft geleid tot meer overlast met een discriminatie-component tussen buren en buurtgenoten.
Ruime verdubbeling klachten afkomst/etniciteit/huidskleur
Over de discriminatiegrond afkomst/etniciteit/huidskleur wordt van oudsher het meeste gemeld. In 2020 helemaal, met een aandeel van 79% door de vele klachten van Aziatisch uitziende Nederlanders én andere klachten op grond van afkomst en huidskleur. Het is een ruime verdubbeling van het aantal klachten ten opzicht van 2019. Het absolute aantal klachten op grond van een donkere huidskleur steeg van 26 naar 46 in 2020.
De top drie discriminatieklachten 2020 op basis van discriminatiegrond is:
- afkomst/etniciteit/huidskleur (79%)
- (homo)seksuele gerichtheid (6%)
- handicap/chronische ziekte (3%)
Vijandigheid tegen homo- en biseksuelen en lesbiennes toegenomen
Het aantal klachten over homovijandigheid is in 2020 toegenomen naar 22, van 16 klachten in 2019. Circa 70% van de incidenten wordt gemeld door homoseksuele mannen. De meeste incidenten vinden plaats in de eigen woonbuurt.
Type discriminatie Discriminatie bestaat in allerlei vormen. Het varieert van burenruzies waarbij mensen worden uitgescholden vanwege hun huidskleur of hun seksuele geaardheid tot ongelijk behandeld worden op de werkvloer vanwege leeftijd of het dragen van een hoofddoek. De meeste discriminatieklachten gaan over vijandige bejegening (288 keer genoemd). Dit behelst: beledigen, pesten, kwaadspreken en stereotyperen. De klachten over het discriminerend coronalied worden hiertoe gerekend. Omstreden behandeling (72 keer genoemd), denk hierbij aan een uitsluitend effect van regels of toegang weigeren(zoals het weigeren van mensen bij winkels als ze om gegronde redenen geen mondkapje kunnen dragen). Bedreiging en geweld (waaronder mishandeling) worden respectievelijk 26 en 28 keer gemeld. We zien een sterke toename van het aantal discriminatie-incidenten waarbij geweld is gebruikt; van 8 naar 28 incidenten.
Lage meldingsbereidheid
Ondanks de sterke stijging van het aantal klachten, blijft het totaal ver achter bij ervaren discriminatie door mensen in het dagelijks leven. Uit de Veiligheidsmonitor-onderzoeken in Velsen, Haarlem en Haarlemmermeer komt naar voren dat circa 10% van de inwoners discriminatie ervaart.
Week tegen Racisme
In de week van racisme van 15-23 maart zijn er verschillende lezingen en theatervoorstellingen digitaal te bekijken. Gemist? Tot half april is een groot aantal terug te kijken. Het aanbod is samengesteld door samenwerkende antidiscriminatievoorzieningen in Nederland, waaronder Bureau Discriminatiezaken. Kijk voor meer informatie op
Week tegen Racisme: online theater en lezingen – kijk ze terug
Over Bureau Discriminatiezaken Kennemerland
Bureau Discriminatiezaken Kennemerland (BDK) is een van de 18 antidiscriminatiebureaus in Nederland, met als werkgebied Kennemerland. Naast klachtbehandeling en registratie van klachten, geeft het BDK voorlichting en trainingen, doet het onderzoek en geeft het informatie en advies.
Over 21 maart
De Verenigde Naties hebben 21 maart uitgeroepen tot Internationale Dag tegen Racisme en Discriminatie vanwege het zeer gewelddadige optreden van de overheid in Zuid-Afrika in 1960 ten tijde van het apartheidsregime toen er gedemonstreerd werd tegen discriminerende pasjeswetten. De politie schoot 69 demonstranten dood.
Haarlem, 18 maart 2021