Het jaar 2020 stond voor de wereld en dus ook voor het Bureau Discriminatiezaken Kennemerland (BDK) in het teken van corona en Black Lives Matter. Corona beperkte de activiteiten, vooral bij voorlichting. Maar het leverde tegelijkertijd een piek aan discriminatieklachten op. De Black Lives Matter beweging was een reactie op de zoveelste zinloze en buitenproportionele actie van de Amerikaanse politie jegens een persoon van kleur, dit keer George Floyd. In Nederland vertaalde dat zich in demonstraties tegen racisme en politiegeweld, waaraan veel jonge mensen van verschillende afkomsten deelnamen.
Daarnaast brachten de demonstraties bewustwording en getuigenissen teweeg. Mensen van kleur deden, soms voor het eerst, hun verhaal over de beledigende opmerkingen en gedragingen waarmee zij vaak te maken krijgen. Ook wel micro agressie genoemd. Witte mensen realiseerden zich dat ook in Nederland racisme wijdverspreid is en dat zij een rol hebben om daar verandering in te brengen. Institutionele discriminatie, waarvan bij de Belastingdienst sprake lijkt te zijn bij de toeslagenaffaire (rapport “Ongekend onrecht” van de parlementaire onderzoekscommissie), is op de agenda komen te staan.
Sterke toename discriminatieklachten
Bij het Bureau Discriminatiezaken Kennemerland is het aantal klachten in 2020 fors gestegen ten opzichte van het aantal in 2019; 224 discriminatieklachten in 2019 en 368 klachten dit jaar: een stijging van 64%. Voor een groot deel is dit veroorzaakt door vele meldingen van Aziatische Nederlanders.
Gastlessen en trainingen op lager pitje
Het voorkómen en bestrijden van vooroordelen en discriminatie is dus nog steeds hard nodig. Helaas konden we in 2020 weinig terecht voor gastlessen en trainingen. Vanwege corona waren scholen gedurende langere periodes gesloten. Toen ze weer open gingen, wilden de meeste scholen geen externe bezoekers, waaronder gastdocenten, ontvangen. Trainingen en voorlichting aan volwassenen zijn op minder grote schaal afgezegd. Als het fysiek kon, gingen die door met inachtneming van de geldende maatregelen, maar ook hebben we via digitale wegen voorlichting gegeven. Black Lives Matter inspireerde veel mensen en organisaties om meer kennis over het onderwerp racisme te vergaren en over hoe zij hiermee om moesten gaan. Een aantal deed een beroep op het BDK. Zo hebben we trainingen gegeven over racisme aan medewerkers van een grote organisatie in Haarlemmermeer. Het bracht veel teweeg. Ook gingen we, bij een “Tegenlicht Meet Up” in Haarlem, in gesprek met pedagogen, organisatoren van het BLM-protest in Haarlem, onderzoekers en activisten over het racisme in onszelf en hoe een racisme-vrije samenleving er uit kan zien. Naast een compilatie van de docu “De post-racistische planeet”, waren er inleidingen van een onderzoeker en een ervaringsdeskundige. De voorlichting die we al jaren geven aan statushouders in het kader van het participatieverklaringstraject, konden online allemaal doorgaan. Daarnaast hebben we lezingen en trainingen gegeven over impliciete associaties, bewustwording bij sollicitaties, beeldvorming en identiteit.
Toeslagenaffaire
De rijksoverheid is zich vanuit verschillende ministeries bewust van de rol die Anti Discriminatie Voorzieningen (ADV’s) spelen en dat brengt met zich mee dat ze ons betrekken bij diverse bijeenkomsten, projecten en overleggen. Ook krijgen de ADV’s een rol toebedeeld in het bijstaan van de gedupeerden van de toeslagenaffaire. Wij zijn daar blij mee, want het betekent dat erkend wordt dat discriminatie een probleem is van ons allemaal en dat het landelijke netwerk van ADV’s een deskundige partner is in de aanpak daarvan. Wij werken daarnaast aan bewustwording op lokaal en regionaal niveau en pleiten voor een gezamenlijke aanpak waarvoor wij kennis en deskundigheid aanleveren om discriminatie en vooroordelen te voorkomen.