Op zaterdag 1 juli 2023 is 150 jaar afschaffing van de slavernij in de gemeenten Haarlemmermeer en Haarlem groots herdacht en gevierd. De burgemeester spraken in hun eigen gemeentes, Bureau Discriminatiezaken sprak bij de herdenking in Hoofddorp en gaf een workshop bij Keti koti Haarlem in het Frans Hals Museum.
Workshop beeld-vorming
In Haarlem was een groot Keti Koti Haarlem herdenking en viering in de binnentuin van het Frans Hals Museum. Tussen 72 witte mannen in de Schutterszaal van het Haarlemse Frans Hals Museum gaf Noelle Beerepoot, trainer van Bureau Discriminatiezaken Kennemerland, een workshop. Het thema was ‘beeld-vorming’ en ging in op de doorwerking van ons koloniaal verleden. De honger naar inhoud bij het publiek bleek groot: er waren veel meer deelnemers dan gedacht aan deze workshop. Dus men kwam niet alleen voor het heerlijke schaafijs en de pasteitjes, maar het publiek was heel betrokken en super geïnteresseerd. Ook bij het Angisa vouwen, de Surinaamse hoofddoek, was het volle bak.
Herdenking Hoofddorp
Zaterdagochtend 1 juli was er traditiegetrouw de slavernijherdenking in Hoofddorp, met prachtige bijdragen van Valerie Kopijn, Jayden Gauri, Robertino Graaven, Marlijn van der Kuijlen, Leo Mesman en burgemeester Schuurmans-Wijdeven. Noelle Beerepoot, trainer van Bureau Discriminatiezaken Kennemerland, was ook door Elaine Veldema, de initiatiefnemer van de jaarlijkse herdenkingen gevraagd een korte bijdrage uit te spreken. Hieronder haar bijdrage, waarin ook de beeld-vorming het thema is.
“Een misdaad tegen de menselijkheid. Dat is wat we hier vandaag herdenken.
Deze eeuwen durende met wetten gelegitimeerde misdaad had nooit mogen gebeuren. Maar het is gebeurd en de doorwerking is nog steeds voelbaar en zichtbaar, voor wie het betreft én voor wie het wil zien.
Zo’n vijf, zes jaar geleden stapte ik in de lift van het African American History Museum. In Washington. Pal voor het Witte Huis. We staan met een man of twintig in een vierkante lift van 5×5 m. De deuren van de lift gaan dicht. Mensen met mijn huidskleur waren duidelijk in de minderheid. De lift zakt naar beneden, de jaartallen op de muur tellen terug. Pling: 1492. De deuren zoeven open en het eerste wat ik in dit museum zie, is: Nederland. De slavenhandel. Dan Portugal, Engeland.
Nederland hoort bij de grote jongens in deze business. Op basis van de getallen. En de winsten. Slavenhandel is een goudmijn, de boerderijen in den vreemden, de plantages beginnen te renderen. Wapperend rood-wit-blauw.
Ineens voel ik me heel wit en Hollands. Ik voel schaamte. En verwarring. Schaamte. Niet omdat ik me persoonlijk verantwoordelijk voel. Ik voel schaamte omdat ik het zo laat besef, zo laat erken. Ik voel schaamte omdat ik verrast ben.
Ik zag hem niet aankomen. Terwijl ik weet dat ik naar dit museum, dit verhaal ga. Ik ben verrast door dit perspectief op het verhaal van de gouden eeuw. Die gouden eeuw die mij met lichte trots op school is ingelepeld in een andere tijdsgeest. Het hoofd kent natuurlijk het verhaal dat het goud niet uit de lucht kwam vallen, van de onmenselijke slavernij. Maar nu voelt mijn hart het. En ik schaam me dat ik die duiding er niet eerder aan had gegeven. Het was en is een misdaad tegen de menselijkheid.
Dit museum vormde voor mij een nieuw beeld van mijn geschiedenis. Een ander perspectief, vol met heldinnen en helden met een donkere huidskleur die eeuwen strijden voor gelijke behandeling.
Beeld vormt je. Beeldvorming. Deze beelden vormden mij.
Ik geef al jaren workshops en lessen over onbewuste vooroordelen. Het giftige racisme, de legitimatie voor deze misdaad tegen de menselijkheid, werkt door tot de dag van vandaag. Bij het zoeken van een baan, een huis, een plekje in de bus, vaak te bizar voor woorden.
Het eeuwenlange systeem van racisme – en daarmee het samenhangende wit privilege – raakt iedereen met een donkere huidskleur. Met een lichte huidskleur ontgaat het je, tot je het gaat zien. Je gaat het pas zien als je het doorhebt, zou Cruijff zeggen. Maar dan nog moet je verdomd goed opletten. Ook ik. En dan nog ontgaat het me soms.
We zijn met een inhaalslag bezig na anderhalve eeuw van doodzwijgen. Dat geeft hoop. Als ik kijk hoeveel aandacht en zelfreflectie er nu voor dit thema is in vergelijking met 10 jaar geleden dat geeft me dat hoop. Heel veel hoop. Maar er moet ook nog een hele hoop gebeuren. Wat weten wij van ons eigen verleden? Hoe werken vooroordelen onbewust door? Er is voor iedereen werk aan de winkel om je een beter beeld te vormen.”